RỐI LOẠN XUẤT TINH

---

1. ĐẠI CƯƠNG

Xuất tinh là sự phóng thích tinh dịch từ dương vật sau khi đạt cực khoái tình dục. Khi một người đàn ông được kích thích tình dục, não sẽ gửi tín hiệu đến vùng sinh dục thông qua các dây thần kinh trong tủy sống để làm các cơ vùng chậu co thắt. Những đợt co thắt này sẽ đẩy hỗn hợp dịch và tinh trùng (tinh dịch) đi dọc theo niệu đạo tới đầu dương vật và phóng thích ra ngoài. Xuất tinh đi kèm cực khoái xảy ra vào giai đoạn thứ 3 của một chu kỳ đáp ứng tình dục ở nam giới, là sự kết thúc của cuộc giao hợp. Đây là thời điểm hết sức quan trọng trong đời sống tình của các cặp đôi, giúp gia tăng sự hoà hợp, khăng khít giữa các cặp vợ chồng. Bất kì rối loạn xuất tinh nào xảy ra đều có thể gây ra không thỏa mãn trong đời sống tình dục, đó là vấn đề khá tế nhị và khó khăn để vợ chồng trao đổi trực tiếp với nhau. Do đó, nếu không được tư vấn và điều trị kịp thời, điều này sẽ là một trong những nguyên nhân dẫn đến đổ vỡ trong gia đình.

Rối loạn xuất tinh bao gồm: xuất tinh sớm, xuất tinh muộn, không xuất tinh, xuất tinh ngược dòng và đau khi xuất tinh.

2. XUẤT TINH SỚM

2.1. Định nghĩa

Theo ISSM (International Society for Sexual Medicine), xuất tinh sớm là tình trạng rối loạn xuất tinh của nam giới với các đặc trưng như sau: 

– Luôn luôn hoặc gần như luôn luôn xuất tinh sớm hơn hoặc trong vòng 1 phút kể từ khi đưa dương vật vào âm đạo; và 

– Không có hoặc gần như không có khả năng kiểm soát xuất tinh; và 

– Dẫn đến ảnh hưởng tâm lý như tự ti, căng thẳng, bực bội và né tránh quan hệ tình dục. 

Khi áp dụng định nghĩa trên vào chẩn đoán xuất tinh sớm cần lưu ý những điều sau: thời gian có rối loạn trên 6 tháng; không có rối loạn tâm lý, bệnh toàn thân và nhiễm trùng tiết niệu; yếu tố môi trường ổn định và không áp dụng cho quan hệ đồng tính.

Xuất tinh sớm được phân ra 2 loại: nguyên phát và thứ phát:

– Nguyên phát: xuất tinh sớm xuất hiện ngay từ khi bắt đầu lần đầu tiên quan hệ tình dục và thường xuyên gần như luôn luôn xuất hiện khi quan hệ tình dục. Thời gian xuất tinh khoảng 1 phút. 

– Thứ phát: xuất tinh sớm thứ phát xuất hiện từ từ hoặc đột ngột trên nam giới đang có cuộc sống quan hệ tình dục bình thường. Thường thời gian xuất tinh không quá ngắn như xuất tinh sớm nguyên phát.

Xuất tinh sớm chiếm tỷ lệ khá cao trong dân số, đứng đầu trong nhóm bệnh lý rối loạn tình dục ở nam giới. Tại Mỹ, theo điều tra sức khỏe quốc gia và cuộc sống xã hội, tỉ lệ xuất tinh sớm là 29% nam giới độ tuổi từ 18-59 và chiếm 90% trong tổng số các dạng lâm sàng của rối loạn xuất tinh. Theo nghiên cứu tại Trung tâm Nam học, Bệnh viện Việt Đức (2012): tần suất xuất tinh sớm là 14,38%. Trong đó, tần suất xuất tinh sớm nguyên phát là 6,29%; tần suất xuất tinh sớm thứ phát (có kèm rối loạn cương dương,...) là 8,09%.

2.2. Nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng

Xuất tinh sớm có nhiều nguyên nhân:

- Nguyên nhân tâm lý: làm một nguyên nhân chủ yếu được nhiều tác giả nhắc đến. Để thời gian giao hợp bình thường cần có sự cân bằng giữa hai quá trình hưng phấn và ức chế. Quá nhạy cảm về hưng phấn có thể dẫn đến xuất tinh sớm. Những yếu tố ảnh hưởng đến giai đoạn này có thể là: quan hệ tình dục trong không gian không thoải mái và chật hẹp; tâm lý lo sợ xuất tinh sớm, căng thẳng, mệt mỏi,... Ngoài ra, người bạn tình luôn khó chịu hoặc đưa ra sức ép lên người đàn ông cũng là một nguyên nhân dẫn đến hiện tượng xuất tinh sớm ở nam giới.

- Bệnh lý: Xuất tinh sớm có thể do nhiễm trùng tiền liệt tuyến hay nhiễm trùng đường tiết niệu, - viêm bao quy đầu hoặc do các bệnh lý về hệ thần kinh như tổn thương tủy sống, tổn thương thần kinh do rượu,…

- Yếu tố khác: tăng nhạy cảm dương vật, kích thích dương vật quá nhiều trước khi giao hợp, rối loạn chức năng thụ thể serotonin, thói quen thủ dâm gây rối loạn cơ chế xuất tinh.

2.3. Điều trị

2.3.1. Liệu pháp tâm lý 

Điều trị bằng liệu pháp tâm lý có thể giúp người bệnh sớm nhận ra những khó khăn về tâm lý có thể gây ra xuất tinh sớm, giải quyết các vấn đề trong mối quan hệ lứa đôi, giúp bệnh nhân giảm lo lắng về khả năng tình dục và tự tin hơn đồng thời đưa ra những lời khuyên giúp tăng thỏa mãn tình dục. Điều trị tâm lý có thể kết hợp với liệu pháp hành vi và điều trị thuốc,…

2.3.2. Liệu pháp hành vi 

Liệu pháp hành vi bao gồm nhiều phương pháp tự tập luyện dành cho người bị xuất tinh sớm, với mục đích giúp họ cải thiện và làm gia tăng nhận thức một cách từ từ và có hệ thống đối với những khoái cảm tình dục xảy ra trước khi cực khoái xuất hiện. Người bệnh sẽ học cách thư giãn và điều khiển nhịp độ - sự hưng phấn, có thể tự tập một mình hoặc hợp tác với bạn tình để mỗi người đều cảm thấy được hỗ trợ, an toàn và thoải mái trên phương diện tình dục cũng như trong quan hệ lứa đôi. Một số biện pháp cụ thể:

- Phương pháp “dừng–bắt đầu”: Bạn tình kích thích dương vật cho đến khi người nam cảm thấy sự thôi thúc xuất tinh. Lúc đó người nam sẽ ra hiệu cho đối tác của mình dừng lại, đợi cho cảm giác muốn xuất tinh vượt qua và sau đó bắt đầu trở lại.

- Kỹ thuật “bấm quy đầu”: Tương tự, nhưng bạn tình sẽ bấm mạnh vào quy đầu (để vừa có cảm giác đau) ngay trước khi xuất tinh cho đến khi người nam mất cảm giác muốn xuất tinh. Cả hai thủ thuật này thường được áp dụng trong một chu kỳ ba lần dừng trước khi tiến tới xuất tinh.

- Thủ dâm trước khi quan hệ tình dục Phương pháp này có thể áp dụng đối những người trẻ tuổi. Sau thủ dâm, dương vật sẽ giảm sự nhạy cảm dẫn đến chậm xuất tinh hơn trong lần quan hệ thực sự tiếp theo.

Hình 1. Kỹ thuật “bấm quy đầu” trong điều trị rối loạn xuất tinh sớm

2.3.3. Điều trị thuốc

Phác đồ điều trị xuất tinh sớm theo Hội Y học Giới tính Quốc tế như sau:

- Sử dụng hằng ngày với một trong các hoạt chất như: Dapoxetine, paroxetine, sertraline, citalopram, fluoxetine,… đối với xuất tinh sớm nguyên phát và thứ phát.

- Sử dụng không theo chỉ định những thuốc gây tê ngoài da cho điều trị xuất tinh sớm nguyên phát.

3. XUẤT TINH CHẬM, KHÔNG XUẤT TINH

3.1 . Định nghĩa

Xuất tinh chậm, không xuất tinh là những rối loạn chức năng tình dục được xác định khi nam giới chậm có hay không có khả năng phóng tinh, và khó đạt cực khoái sau kích thích tình dục đầy đủ, người đàn ông phải chịu áp lực về tâm lý hoặc phải ngừng hoạt động tình dục do mệt mỏi hay khó chịu. Đây là các rối loạn ít gặp, chiếm khoảng 3% các dạng rối loạn xuất tinh. Tuy nhiên, tác động của nó được xem là đáng kể nếu như ảnh hưởng đến khả năng tình dục và khả năng sinh sản.

3.2. Nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng

3.2.1. Nguyên nhân tâm lý

- Cảm giác lo âu, tự ti, căng thẳng, mặc cảm,… vừa có thể gây ra xuất tinh sớm, vừa có thể gây ra xuất tinh muộn nhưng xuất tinh sớm phổ biến hơn.

- Cảm giác lo sợ có thai, các vấn đề tôn giáo hay phong tục khiến họ tự tạo áp lực cho bản thân, đè nén cảm xúc nên không thể đạt cực khoái và xuất tinh.

- Sự khác biệt về quan hệ tình dục trong phim ảnh với thực tế, điều này thường khiến nam giới sốc và từ đó không đem lại khoái cảm trong cuộc yêu

3.2.2. Nguyên nhân bệnh lý

- Dị tật bẩm sinh ảnh hưởng tới chức năng và hoạt động của các cơ quan sinh sản nam giới.

- Bệnh lý nhiễm trùng đường tiết niệu, tổn thương dây thần kinh tủy sống, rối loạn nội tiết tố, tổn thương hoặc rối loạn dây thần kinh vùng chậu, khiến quá trình truyền tín hiệu và kiểm soát cực khoái chịu ảnh hưởng.

- Phẫu thuật vùng liên quan, tiêu biểu như phẫu thuật tuyến tiền liệt, cắt bỏ nhiếp hộ tuyến tiền liệt hoặc loại bỏ hoàn toàn cũng ảnh hưởng đến cảm xúc đạt được khi quan hệ tình dục.

- Thuốc và các chất kích thích: nam giới lạm dụng bia rượu và thường xuyên sử dụng các nhóm thuốc điều trị huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm cũng có thể là nguyên nhân cản trở đạt khoái cảm và quá trình xuất tinh. 

3.3. Điều trị

3.3.1. Liệu pháp tâm lý

Hiệu quả của liệu pháp tâm lý phụ thuộc và mức độ trầm trọng của xuất tinh muộn và khả năng chấp nhận của bệnh nhân đối với việc tư vấn. Các liệu pháp sau thường có hiệu quả trong vấn đề điều trị:

- Giáo dục tình dục.

- Giảm lo âu.

- Tăng kích thích vào bộ phận sinh dục.

- Bệnh nhân đóng vai một người có tăng đáp ứng xuất tinh trước mặt bạn tình.

- Tập luyện thủ dâm trước khi quan hệ.

- Điều chỉnh lại các động tác giao hợp và các kích thích gợi tình.

3.3.2. Điều trị thuốc

Một số thuốc có thể có tác dụng cải thiện tình trạng xuất tinh chậm bao gồm: Cyproheptadine (kháng histamin), Buspirone,  Amantadine. Nếu xuất tinh chậm gây ra bởi tác dụng phụ của thuốc điều trị, hãy giảm liều hoặc thay đổi thuốc bằng việc trao đổi với bác sĩ chuyên khoa.

4. XUẤT TINH NGƯỢC DÒNG

Xuất tinh ngược dòng hay còn gọi là cực khoái khô là tình trạng tinh dịch đi ngược vào bàng quang sau đó đi ra bên ngoài theo đường nước tiểu thay vì được phóng thích ra ngoài thông qua niệu đạo khi xuất tinh, nam giới vẫn đạt được cực khoái như bình thường. Đây là hiện tượng ít gặp nhất trong các dạng rối loạn xuất tinh. Xuất tinh ngược dòng không ảnh hưởng đến cảm giác tình dục, không nguy hiểm và không gây đau đớn tuy nhiên lại là một trong những nguyên nhân gây vô sinh nam, đồng thời có thể ảnh hưởng đến tâm lý, chất lượng cuộc sống không những của họ mà cả người bạn tình.

Hình 2. Xuất tinh ngược dòng vào bàng quang

Vẫn có cực khoái và cảm nhận được cảm giác lên đỉnh của vợ, không thấy tinh dịch sau mỗi lần quan hệ và khi đi tiểu nam giới thấy những lợn cợn màu trắng đục có lẫn trong nước tiểu là những dấu hiệu để nhận biết tình trạng xuất tinh ngược dòng. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng xuất tinh ngược dòng nhưng chủ yếu là do những yếu tố chính sau:

- Bệnh lý: 

+ Dị dạng bàng quang, dị dạng niệu đạo bẩm sinh khiến cơ vòng ở cổ bàng quang không co thắt bình thường được. 

+ Khối u tuyến yên làm tăng prolactin máu. 

+ Một số bệnh lý làm tổn thương thần kinh, khiến cho cơ vùng cổ bàng quang không thể đóng lại như: bệnh tiểu đường, bệnh đa xơ cứng, bệnh Parkinson, các biến chứng của bệnh lý thoái hóa cột sống, dị dạng cột sống.

- Thói quen thường xuyên kìm hãm việc xuất tinh khi quan hệ.

- Thuốc: do sử dụng một số loại thuốc gây tê liệt dây thần kinh giao cảm như thuốc điều trị tăng huyết áp, tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt.

Điều trị bao gồm tư vấn, sử dụng thuốc hoặc hiếm hơn là tái tạo cổ bàng quang. Điều trị xuất tinh ngược chủ yếu là tăng khả năng sinh sản của các cặp vợ chồng.

5. ĐAU KHI XUẤT TINH

Đau khi xuất tinh là tình trạng lúc xuất tinh, nam giới không đạt cực khoái mà lại cảm thấy đau ở dương vật, tinh hoàn, niệu đạo hoặc hội âm (vùng nằm giữa hậu môn với bộ phận sinh dục ngoài). Cảm giác này rất dễ nhận biết, đôi khi, đau sẽ lan ra vùng bẹn, vùng chậu, vùng bụng dưới và cả lưng. Đây được coi là biểu hiện bất thường trong khi quan hệ tình dục mà nam giới cần lưu ý. Đau khi xuất tinh làm giảm đi rất nhanh những hứng khởi của một cuộc giao hợp thỏa mãn, cảm giác đau tiếp diễn nhiều lần có thể dẫn đến tình trạng sợ không dám xuất tinh.

Ở hầu hết nam giới, xuất tinh bị đau là do tình trạng bệnh lý: viêm đường dẫn tinh và các cơ quan phóng tinh, tắc cổ túi tinh gây ứ trệ tinh dịch hoặc một số bệnh gây chèn ép vào vùng đám rối thần kinh các giác gần các cơ quan phóng tinh. Nếu viêm nhiễm đường sinh dục không được điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Do đó, cánh mày râu cần giữ gìn vệ sinh vùng sinh dục và đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn.

6. DỰ PHÒNG CÁC RỐI LOẠN XUẤT TINH

Các rối loạn xuất tinh không gây nguy hiểm nhưng nếu không được điều trị kịp thời sẽ làm suy giảm khả năng sinh lý của nam giới, thậm chí vô sinh. Do đó, khi nhận thấy có dấu hiệu của bệnh, nam giới nên có các biện pháp can thiệp kịp thời, chia sẻ với bạn tình giúp nâng cao hiệu quả và rút ngắn thời gian điều trị. Ngoài ra cũng có thể dự phòng rối loạn xuất tinh bằng cách:

- Duy trì lối sống lành mạnh, tránh xa những thứ có khả năng khơi gợi ham muốn như truyện, tranh ảnh, phim khiêu dâm, không đụng những vùng nhạy cảm trên cơ thể và không thủ dâm quá mức.

- Tăng cường rèn luyện cơ thể, tập thể dục thể thao đều đặn, vừa sức.

- Chú trọng chế độ dinh dưỡng góp phần duy trì hàm lượng hormone, làm chậm quá trình sụt giảm Testosterone trong máu.

- Hạn chế sử dụng các chất kích thích, rượu bia, thuốc lá.
- Không tự ý mua thuốc tự điều trị mà không có chỉ định của bác sĩ.

Hình 3. Vợ chồng tâm sự, trao đổi với nhau là cách tốt nhất để phát hiện cũng như dự phòng rối loạn xuất tinh

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Cao Ngọc Thành, Phạm Chí Kông. Nam học và Vô sinh nam (2011). Nhà xuất bản Đại học Huế

2. Godpodinoff ML. Premature ejaculation: clinical subgroups and etiology. J Sex Marital Ther 1989. Summer;15(2):130-4.

3. K. Hatzimouratidis , I. Eardley, F. Giuliano, I. Moncada, A. Salonia. Guidelines on Male Sexual Dysfunction: Erectile dysfunction and premature ejaculation. European association of Urology, 2015.

4. Lindau ST, Schumm LP, Laumann EO, Levinson W, O’MuircheartaighCA,Waite LJ, A study of sexuality and health among older adults in the United States. N Engl J Med. 2007, 357(8):762-74.

5. McMahon CG, Althof SE, Waldinger MD, Porst H, Dean J, Sharlip I, Adaikan PG, Becher E, Broderick GA, Buvat J,Dabees K, Giraldi A, Giuliano F, Hellstrom WJ, Incrocci L,Laan E, Meuleman E, Perelman MA, Rosen RC, Rowland DL, Segraves R. An evidence-based definition of lifelong premature ejaculation: Report of the International Society for Sexual Medicine (ISSM) ad hoc committee for the definition of premature ejaculation. J Sex Med 2008;5: 1590–606.

6. Nguyễn Quang và cộng sự. Tình hình bệnh nhân đến khám tại Trung Tâm Nam học, Bệnh viện Việt Đức trong 6 tháng đầu năm 2012. Y học Việt Nam 2013; 403: 544- 549.

CÁC THÔNG TIN CÙNG CHỦ ĐỀ