Hiện nay, tình dục vẫn đang là một chủ đề khá nhạy cảm ở nhiều nền văn hóa, đặc biệt là văn hóa phương Đông. Tuy nhiên, đây lại là khía cạnh không thể thiếu trong đời sống của mỗi người. Việc sinh hoạt tình dục đôi khi sẽ gặp phải một số vấn đề liên quan đến bệnh lý sinh dục hay rối loạn sinh lý, như là: xuất tinh sớm, rối loạn cương dương,… Phần lớn chúng ta nghĩ rằng các tình trạng này chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc yêu mà rất ít người biết đến một hậu quả nghiêm trọng hơn đó là đột quỵ trong quá trình quan hệ tình dục. Điều này liên quan đến hiện tượng được gọi là “Thượng mã phong”. Khi gặp phải triệu chứng này nếu không biết cách xử lý kịp thời có thể gây tử vong. Bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta có cái nhìn rõ hơn về “ Thượng mã phong”.

1. Thượng mã phong là gì? 

Cũng giống như các hoạt động thể chất khác, quan hệ tình dục làm tăng nhịp tim, nhịp thở và cả huyết áp. Nghiên cứu cho thấy trong giai đoạn cực khoái, nhịp tim có thể tăng lên đến 110 – 180 nhịp/phút và nhịp thở tăng lên đến 40 nhịp/phút. Những kích thích tình dục khiến cho sự tăng lên về nhịp tim, huyết áp và nhịp thở ở mức ổn định. Tuy nhiên, ở một số đối tượng có sẵn bệnh nền tăng huyết áp hoặc bệnh lý tim mạch như bệnh cơ tim thiếu máu cục bộ có thể khiến cho tình trạng này xảy ra đột ngột và đáng lo ngại.

Thượng mã phong (coital blood pressure) được hiểu đơn giản là tình trạng đột quỵ xảy ra ở cả nam và nữ trong khi quan hệ tình dục và có thể gây đột tử hoặc để lại di chứng sau này. Thượng mã phong dường như gặp nhiều ở nam giới nhiều hơn so nữ giới. Ở nam giới, nguyên nhân dẫn đến “Thượng mã phong” phần lớn do trong khi vận động tình dục mạnh, dẫn đến tăng thông khí, rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp và suy mạch máu não, xuất huyết dưới nhện, đi kèm các triệu chứng liên quan như cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, hoặc có thể có các triệu chứng thần kinh khác. Theo Đông y, “Thượng mã phong” còn được gọi bằng những cái tên khác như là: trúng phòng, trứng phong hoặc phạm phòng.

2. Liệu “Thượng mã phong” có thường xuyên xuất hiện khi quan hệ tình dục hay không?

Thông thường, tình trạng này xuất hiện một cách ngẫu nhiên mà không có dự báo trước, nhiều trường hợp có thể phát sinh nhiều lần. Phần lớn những lần gặp phải “Thượng mã phong” sẽ chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, có thể phục hồi và trở lại trạng thái bình thường sau vài phút. Tuy nhiên, cũng có trường hợp rất khó phục hồi do đột qụy hoặc do xuất huyết não với khả năng tử vong khá cao.

3. Những đối tượng và các yếu tố kèm theo nào làm tăng nguy cơ dẫn đến “Thượng mã phong”?

Theo thống kê, nam giới có nguy cơ mắc “Thượng mã phong” cao hơn so với nữ giới. Những người có vấn đề về huyết áp hoặc có tiền sử mắc bệnh tim, rối loạn nhịp tim, thì khi quan hệ tình dục, hệ thần kinh thực vật bị kích thích một cách quá mức khiến tim và các mạch máu bị chèn ép, từ đó gây ra tình trạng trụy tim. Một nhóm khác thường có nguy cơ cao về chứng “Thượng mã phong” khi quan hệ tình dục mạnh là người có tiền sử bị động kinh hay rối loạn tuần hoàn não. Một số trường hợp đang có sức khỏe suy yếu do cảm lạnh thông thường hoặc đang trong quá trình phục hồi cơ thể sau khi khỏi bệnh nặng rất có thể xuất hiện “Thượng mã phong” do đạt khoái cảm cực độ, dẫn đến kiệt sức một cách nhanh chóng. Bên cạnh đó, nguy cơ mắc tình trạng này cũng tăng lên khi dương vật từng bị chịu tác động, bị gãy do bất kỳ nguyên nhân nào khiến hệ mạch máu ở dương vật bị tổn thương.

Các yếu tố như tuổi tác, thói quen sử dụng rượu bia hay tiền sử điều trị thuốc cũng là những yếu tố đáng quan ngại. Các báo cáo cho thấy những nam giới trong độ tuổi từ 35 – 50 là nhóm đối tượng dễ gặp phải “Thượng mã phong”. Ở độ tuổi này, nam giới chịu nhiều ảnh hưởng tâm lý hoặc lao động nặng hoặc tăng nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch có thể khiến sức khoẻ suy kiệt hơn tuổi thanh niên. Về tiền sử sử dụng thuốc, việc thường xuyên lạm dùng thuốc an thần và thuốc ngủ cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến tinh thần và não bộ, từ đó rất dễ mắc chứng “Thượng mã phong” khi quan hệ tình dục. Sử dụng chất kích thích hoặc sử dụng rượu bia trước khi quan hệ tình dục cũng cho thấy tỷ lệ cao xảy ra “Thượng mã phong”.

Ngoài các yếu tố trên, thiếu kinh nghiệm trong quan hệ tình dục kèm theo sự mệt mỏi do thiếu ngủ, ăn uống thất thường trong các dịp lễ tết hoặc do công việc quá nhiều cũng là yếu tố làm dễ cho chứng “Thượng mã phong” những ngày gần đó.

4. Chứng “Thượng mã phong” có biểu hiện như thế nào?

Tại thời điểm đạt cực khoái, cơ thể có dấu hiệu bất tỉnh ngay khi xuất tinh. Trong trường hợp này, nguy cơ đột tử rất cao. Trong trường hơp còn tỉnh táo, chứng “Thượng mã phong” thường phát sinh một số dấu hiệu như sau:

• Sắc mặt nhanh chóng thay đổi, biến sắc, trở nên trắng bệch.
• Chân tay ra nhiều mồ hôi lạnh, tứ chi yếu ớt mất sức.
• Tức ngực, thở gấp (thở nhanh nông) và khó thở.
• Trong khi giao hợp, tinh dịch xuất ra một cách liên tục, không ngớt khiến cơ thể dần kiệt sức.
• Có thể xuất hiện hiện tượng co giật.

5. Chúng ta nên lưu ý những gì nếu bất ngờ xảy ra “Thượng mã phong”?

“Thượng mã phong” thường xuất hiện ở nam giới nhiều hơn nữ giới. Khi người chồng hay bạn tình của bạn gặp phải trường hợp này, phụ nữ trở thành vị cứu tinh duy nhất, bởi ngay lúc đó người đàn ông đã rơi vào trạng thái “sốc”, có thể bất tỉnh và không còn nhận thức được. Việc đầu tiên mà người phụ nữ cần làm là phải giữ bình tĩnh, tuyệt đối không thay đổi tư thế khi đang quan hệ tình dục, đặc biệt là không vội vàng rút dương vật ra ngoài âm đạo trong lúc dương vật vẫn còn ở trong. 

Nhẹ nhàng đặt bạn tình ở tư thế nằm, đầu thấp, chú ý nên đặt trên mặt phẳng cứng, đồng thời kiểm tra hô hấp và mạch của họ. Nếu có tình trạng suy hô hấp hoặc mạch ngừng đập cần ngay lập tức hồi sức tim phổi bằng cách ấn tim và hà hơi thổi ngạt. Đồng thời, cần nhanh chóng gọi cấp cứu để nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ các chuyên gia.

Nếu có vật nhọn (có thể là trâm cài tóc hoặc kim khâu) có thể châm mạnh vào phần xương cụt hoặc dùng móng tay hay nhổ lông mao xung quanh vùng hậu môn của nam giới. Tiếp đến, dùng ngón tay cái ấn vào huyệt nhân trung (huyệt này nằm trên môi, đoạn từ mũi đến môi trên), kết hợp xoa đều toàn thân để lưu thông khí huyết. 

Hình 1: tiến hành sơ cứu bằng cách hà hơi thổi ngạt cho nạn nhân bị “Thượng mã phong”

6. Làm thế nào để phòng ngừa “Thượng mã phong” ?

Có thể thấy tình trạng này xuất hiện chủ yếu do sức khỏe yếu và thói quen sinh hoạt kém lành mạnh. Do đó, cần chủ động trong việc xây dựng và duy trì lối sống một cách khoa học để cải thiện sức khỏe tổng thể và phòng ngừa “Thượng mã phong”. 

Những điều bạn cần làm để hạn chế nguy cơ mắc thượng mã phong:

• Cần trang bị cho bản thân những kiến thức về thế nào là quan hệ tình dục an toàn.
• Cần tạo lập và duy trì thói quen sinh hoạt tình dục khoa học, quan hệ tình dục với tần suất vừa đủ, hợp lý và điều độ.
• Cần tránh quan hệ tình dục sau khi uống rượu say, vừa ăn no hay lúc cơ thể cảm thấy  mệt mỏi và suy nhược.
• Trong khi quan hệ tình dục, không nên thực hiện các tư thế quá phức tạp hoặc cố gắng kéo dài thời gian quan hệ tình dục, đặc biệt ở người đang mắc bệnh tim mạch, bệnh cao huyết áp và bệnh về não bộ. Nên lựa chọn những tư thế quan hệ đơn giản và phù hợp và tránh quan hệ quá lâu (trên 30 phút).
• Trong thời gian giao hợp , nếu nhận thấy cơ thể đột ngột mệt mỏi, chóng mặt, tức ngực, khó thở nên cho bạn tình biết ngay để tạm dừng các hoạt động và nghỉ ngơi giúp khôi phục tinh thần và thể chất. 
• Một nghiên cứu cho thấy hoạt động tình dục gây ra mức tiêu hao năng lượng trung bình khoảng 130 kcal. Một nghiên cứu khác cũng cho rằng mức năng lượng này ở nam giới lớn hơn (khoảng 101 kcal) so với nữ giới (khoảng 69,10 kcal), từ đó có thể thấy rằng hoạt động tình dục tiêu hao năng lượng tương đương như hoạt động thể chất. Chính vì vậy, việc tập thể dục thường xuyên và tăng dần cường độ tập luyện vừa có thể làm giảm nguy cơ mắc phải các vấn đề về sức khoẻ vừa nâng cao sức chịu đựng của bản thân, từ đó giúp gia tăng chức năng sinh lý và hạn chế được hiện tượng “Thượng mã phong”.

Hình 2: Luyện tập thể dục thể thao để cải thiện sức khỏe và khả năng tình dục.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Jackson G (2000). “Sexual intercourse and stable angina pectoris”. Am J Cardiol. 86(2A):35F-37F

2. Zavorsky, G. S., Vouyoukas, E., & Pfaus, J. G. (2019). “Sexual activity the night before exercise does not affect various measures of physical exercise performance”. Sexual Medicine, 7(2), 235–240

3. Frappier, J., Toupin, I., Levy, J. J., Aubertin-Leheudre, M., & Karelis, A. D. (2013). “Energy expenditure during sexual activity in young healthy couples”. PLoS ONE, 8(10), e79342

Rối loạn chức năng tình dục nữ ở các trường hợp vô sinh

Rối loạn tình dục ở nữ

Chu kỳ đáp ứng tình dục

Đánh giá rối loạn chức năng tình dục nữ