Vú được xem là một trong những bộ phận đẹp nhất trên cơ thể người phụ nữ, thể hiện sự nữ tính, gợi cảm cũng như làbiểu tượng cho thiên chức làm mẹ. Sự phát triển của tuyến vú cũng là dấu hiệu quan trọng trong quá trình trưởng thành của phụ nữ và góp phần thu hút ánh nhìn của nam giới. Vậy trong hoạt động tình dục, tuyến vú của phụ nữ đóng vai trò như thế nào? 

Tuyến vú của phụ nữ có những đặc điểm gì? 

Tuyến vú hay vú là một cơ quan chuyên biệt và tiến hóa cao, tồn tại thành từng cặp, mỗi vú nằm ở mỗi bên của thành ngực trước. Ở phụ nữ trưởng thành, vú nằm giữa xương sườn 2 – 6 theo trục dọc và giữa bờ xương ức với đường nách giữa trên trục ngang của cơ thể. 

Sự phát triển của vú phụ thuộc vào thụ thể estrogen và progesteron, hai thụ thể này kết hợp hài hoà tạo nên các mô tuyến vú. Trung bình tuyến vú có đường kính là 10 – 12 cm và độ dày khoảng 5 – 7 cm ở vùng trung tâm. Hình dáng của vú có thể thay đổi theo chủng tộc hoặc các giai đoạn khác nhau trong cuộc đời người phụ nữ nhưng nhìn chung thường có dạng hình nón ở phụ nữ chưa sinh sản và có xu hướng chảy xệ sau sinh. Ngoài ra, khi về già tuyến vú sẽ mất dần độ săn chắc và thay đổi hình dạng. 

Tuyến vú được chia làm ba thành phần: da, tổ chức dưới da và mô vú, trong đó mô vú bao gồm cả mô tuyến và mô đệm. Da vùng vú mỏng, bao gồm các nang lông, tuyến bã và các tuyến mồ hôi. Trên vùng da có thể quan sát thấy núm vú và quầng vú. 

+ Núm vú là phần hình trụ tròn với đường kính khoảng 1 – 1,5 cm, nhô lên giữa quầng vú và nằm ở khoang liên sườn 4. Núm vú chứa các tận cùng thần kinh cảm giác nên rất nhạy cảm. Đồng thời, mặt núm vú có khoảng 15 đến 20 ống dẫn sữa, sắp xếp xung quanh đầu vú và có tác dụng dẫn sữa ra ngoài khi phụ nữ cho con bú. Núm vú còn có các tuyến bã và tuyến bán huỷ nhưng không có các nang lông. 

+ Quầng vú là vùng sắc tố sẫm màu bao quanh núm vú, có hình tròn với đường kính từ 1,5 – 2 cm. Ở rìa của quầng vú có các củ Morgagni cũng như các tuyến Montgomery (tuyến bã lớn) có khả năng tiết sữa. 

Hình 1. Minh hoạ phần quan sát thấy trên vùng da tuyến vú.  

- Phần mô tuyến nằm trên đầu các cơ thành ngực, được tạo thành từ các ống dẫn phân nhánh và tiểu thuỳ. Mô tuyến có khoảng 15 – 20 phân thuỳ tập trung tại núm vú, mỗi thuỳ gồm nhiều ống góp có đường kính 2 mm. Sữa được bài tiết từ các thuỳ sẽ được đổ vào các ống góp rồi tới xoang chứa sữa (có đường kính khoảng 5 – 8 cm) nằm dưới quầng vú. Có tất cả 5 tới 10 ống dẫn sữa mở ra ở núm vú. 

- Mô dưới da và mô đệm bao gồm mỡ, các mô liên kết, mạch máu, sợi thần kinh và bạch huyết. Mô đệm được xem là khung nâng đỡ vú xung quanh nhu mô, giúp duy trì toàn vẹn cấu trúc vú. Mặc dù núm vú và quầng vú không có mỡ nhưng phần lớn tuyến vú được cấu tạo từ các mô mỡ. Đám rối bạch huyết dưới biểu mô hoặc đám rối bạch huyết nách của vú sẽ hoà vào hệ bạch huyết dưới biểu mô của toàn bộ bề mặt cơ thể. Các mạch bạch huyết không có van này sẽ nối với mạch bạch huyết dưới da và hợp với đám rối dưới quầng vú. Đám rối dưới quầng vú nhận các mạch bạch huyết từ núm vú và quầng vú.

Hình 2. Giải phẫu bên trong tuyến vú

Tuyến vú có vai trò như thế nào trong hoạt động tình dục?

Tuyến vú của phụ nữ ngoài chức năng tiết sữa để nuôi con còn có vai trò quan trọng trong hoạt động tình dục ở hai giới. Các nhà khoa học đưa giả thuyết rằng sức hút của bộ ngực là kết quả của chức năng mang đặc điểm giới tính thứ cấp. Trong một nghiên cứu năm 1951 với 191 nền văn hóa khác nhau, nhà nhân chủng học Clellan Ford và nhà động vật học Frank Beach đã báo cáo rằng bộ ngực phụ nữ là một phần không thể thiếu trong mỗi cuộc ân ái của đàn ông thuộc 13 nền văn hóa. Ngoài ra, tuỳ vào mỗi nền văn hoá mà sở thích của đàn ông về kích thước, hình dáng hay đặc điểm vòng một của phụ nữ sẽ khác nhau. Điều này cho thấy bộ ngực có tác dụng thu hút và hấp dẫn đàn ông. Các nhà nghiên cứu xã hội cũng chỉ ra rằng đàn ông có xu hướng tăng ham muốn quan hệ tình dục khi họ nhìn ngực phụ nữ hơn là nhìn bao quát toàn cơ thể.

Hình 3. Đàn ông thường bị hấp dẫn bởi bộ ngực của phụ nữ. 

Theo nghiên cứu của Levin và cộng sự, 82% phụ nữ cảm thấy hưng phấn và ham muốn nhiều hơn khi được đối phương kích thích vòng một. Một nghiên cứu khác cho thấy việc âu yếm vùng đầu ngực có tác dụng tăng khoái cảm ở 78% chị em. Núm vú là nơi tập trung của rất nhiều đầu dây thần kinh, làm cho nó trở thành vị trí nhạy cảm khi được chạm vào. Do đó, kích thích núm vú có thể tạo ra hưng phấn tình dục. Khi núm vú được kích thích, các dây thần kinh sẽ dẫn truyền tín hiệu đến khu vực vỏ não, điều khiển cảm giác của cơ quan sinh dục. Đây cũng chính là khu vực mà não tạo cảm giác hưng phấn khi kích thích âm đạo hoặc âm vật. Núm vú cương cứng còn là một chỉ số về sự hưng phấn của cá nhân trong cuộc yêu, điều này có thể giúp đối phương biết thêm cách để kích thích bạn tình hiệu quả.  

Hình 4. Kích thích núm vú có thể tạo ra hưng phấn tình dục. 

Sự kích thích núm vú còn làm tăng tiết oxytocin, hay còn gọi là hormone tình yêu. Oxytocin không những đóng vai trò cần thiết cho quá trình sinh sản và cho con bú mà còn liên quan đến hoạt động tình dục và sự kết nối trong một mối quan hệ. Cụ thể, khi bạn tình có các cử chỉ thân mật như âu yếm, vuốt ve, xoa bóp hoặc kích thích vòng một của phụ nữ sẽ kích hoạt giải phóng oxytocin trong não, giúp tập trung sự chú ý của chị em vào bạn và gia tăng sự gắn kết với đối phương. Nghiên cứu của giáo sư Lary Young cho biết khi núm cho em bé bú, núm vú của người mẹ cũng được kích thích tạo oxytocin. Tuy nhiên lượng oxytocin tiết ra chỉ để co bóp các thuỳ, đẩy sữa vào lòng tuyến giúp tăng lượng sữa cho con. Lúc này người phụ nữ hoàn toàn bị chi phối bởi “tình mẫu tử” vì vậy dù tiết ra oxytocin nhưng tác dụng và ý nghĩa gần như khác nhau hoàn toàn. 

Bệnh lý ở tuyến vú có ảnh hưởng gì đến tình dục? 

Tuyến vú đóng vai trò quan trọng trong kích thích tình dục và sinh sản. Vì vậy những bệnh lý về tuyến vú có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục của phụ nữ cũng như chất lượng cuộc sống tình dục của các cặp đôi. Trong đó, ung thư vú là bệnh phổ biến nhất ở phụ nữ với tỷ lệ gần 25,8% tổng số ca ung thư. Nhìn chung, hoạt động tình dục của phụ nữ sẽ có nhiều thay đổi khi mắc ung thư cũng như sau điều trị. Các cuộc khảo sát cho thấy phụ nữ bị ung thư vú có xu hướng gặp các rối loạn tình dục như giảm ham muốn, hưng phấn tình dục; né tránh hay thậm chí ác cảm với quan hệ tình dục. Đây là hậu quả từ quá trình xạ trị, hoá trị, liệu pháp hormone và phẫu thuật ung thư vú.

Có thể thấy rằng khi mắc ung thư vú, phái đẹp thường đối mặt với những thay đổi về ngoại hình như mất một hoặc hai bầu vú hay phải tạo hình thẩm mỹ sau cắt vú, rụng tóc, tăng hoặc giảm cân không kiểm soát,… Những điều này sẽ chị em mất dần sự tự tin cũng như dễ mặc cảm về bản thân, từ đó cũng khó để họ đạt được kích thích hay cực khoái khi quan hệ tình dục. Bên cạnh đó, những thay đổi về cảm xúc như sợ mất khả năng sinh sản, lo âu cực độ, trầm cảm hay có nhiều suy nghĩ về cái chết,… cũng là rào cản khiến phụ nữ không còn hứng thú và không sẵn sàng cho chuyện phòng the như trước đây. Tác động của những thay đổi này có thể kéo dài trong nhiều năm sau điều trị thành công và ít nhiều sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống tình dục của người phụ nữ. 

Hình 5. Phụ nữ bị ung thư vú thường không hứng thú với chuyện chăn gối. 

Tóm lại, bộ ngực của người phụ nữ là một trong những yếu tố thu hút đối với phái mạnh. Kích thích tuyến vú không chỉ mang lại sự hưng phấn cho chị em trong cuộc yêu mà còn giúp sản sinh ra oxytocin, khiến mối quan hệ trở nên thêm gắn kết. Hoạt động tình dục thường xuyên cũng mang lại lợi ích cho tuyến vú như tăng bài tiết hormone, giúp điều hoà nội tiết và giảm nguy cơ tăng sản vú. Quan hệ tình dục có thể góp phần tăng tốc độ lưu thông máu khắp cơ thể, làm da đẹp hơn vàngực săn chắc hơn. Ngoài ra, duy trì đời sống tình dục hài hoà giữ cho tế bào lympho T ở mức cao, thúc đẩy sự tiết endorphin, tăng cường khả năng của đại thực bào để kháng lại interferon và giảm nguy cơ của bệnh ung thư vú. Từ đó có thể thấy tuyến vú và hoạt động tình dục là mối quan hệ hai chiều, tuyến vú giữ vai trò kích thích trong đời sống tình dục, đồng thời, tình dục điều độ cũng mang lại sự khỏe mạnh cho tuyến vú.  

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Levin R, Meston C. Nipple/Breast stimulation and sexual arousal in young men and women. J Sex Med. 2006. 3(3):450-4. 
2. Erica NB, Don SD. Breast cancer and sexual function. Transl Androl Urol. 2015;4(2):160–168.  
3. David B. “Men's Long-Term Mating Strategies”. Evolutionary Psychology: The New Science of the Mind. 2019. 
4. Vương Tiến Hoà. “Tình dục nữ & chăm sóc sức khoẻ tình dục”. NXB Y học. 

Rối loạn chức năng tình dục nữ ở các trường hợp vô sinh

Rối loạn tình dục ở nữ

Chu kỳ đáp ứng tình dục

Đánh giá rối loạn chức năng tình dục nữ