Viêm âm đạo là bệnh phụ khoa thường gặp nhất ở nữ giới, tuy không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng nó lại là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ hiếm muộn và rất nhiều vấn đề sức khỏe khác. Đặc biệt, bệnh tác động đến đời sống sinh hoạt của người phụ nữ nói chung và đời sống tình dục nói riêng, gây ảnh hưởng lâu dài đến tình trạng sức khỏe.

1. Viêm âm đạo là gì?

Viêm âm đạo là tình trạng âm đạo bị viêm nhiễm bởi các tác nhân như nấm, vi khuẩn, ký sinh trùng, thay đổi nội tiết tố… dẫn đến tiết dịch bất thường, ngứa hoặc cảm giác nóng rát, thậm chí đau. Bệnh lý thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi từ 15 - 45, hầu như bất cứ chị em nào cũng có thể gặp ít nhất một lần trong đời. Theo thống kê của Bộ Y tế, hiện nay có đến 90% phụ nữ Việt Nam mắc các bệnh liên quan đến phụ khoa, trong đó viêm âm đạo chiếm tỉ lệ lớn. Nguyên nhân gây viêm thường do pH âm đạo thay đổi (thụt rửa, thay đổi nội tiết khi mang thai, mãn kinh), niêm mạc âm đạo không nguyên vẹn do chấn thương hoặc có sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh (vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng). Trong đó viêm âm đạo không do nhiễm trùng chiếm tới 30% trường hợp viêm âm hộ âm đạo. Đó có thể là hậu quả của phản ứng quá mẫn hoặc kích ứng với dung dịch vệ sinh, nước hoa vùng kín, băng vệ sinh, xà phòng, nước tắm, khăn vệ sinh, hoặc chất diệt tinh trùng, chất bôi trơn âm, bao cao su latex, vòng tránh thai.

Hình 1. Viêm âm đạo gây ra các triệu chứng khó chịu ở vùng kín nữ giới

2. Triệu chứng khi viêm âm đạo?

Viêm âm đạo gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, phụ nữ mắc bệnh có thể nhận dễ dàng nhận thấy các biểu hiện sau đây:

- Khí hư bất thường: Dịch tiết tại âm đạo có biểu hiện bất thường về màu sắc (xanh, vàng, xám…), về tính chất (vón cục, sền sệt, sợi rai, nhầy nhớt, dày trắng như phô mai…), có thể kèm mùi hôi như cá tanh. Biểu hiện khí hư bệnh lý sẽ nặng hơn sau khi quan hệ tình dục hoặc sau chu kỳ kinh nguyệt.

- Cảm giác ngứa ngáy.

- Tiểu buốt, tiểu rát.

- Chảy máu bất thường

- Đau rát khi quan hệ tình dục.

3. Nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng viêm âm đạo

Phụ nữ bị viêm âm đạo có thể do nhiều tác nhân gây ra, trong đó nấm, vi khuẩn, trùng roi,.. là các tác nhân chính và nguy cơ tiến triển khi gặp các yếu tố thuận lợi sau : 

- Thay đổi nội tiết tố, ví dụ: phụ nữ mang thai, dùng thuốc tránh thai hoặc mãn kinh,…

- Hoạt động tình dục: màng trinh giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm phụ khoa do vi khuẩn gây nên. Do đó, những phụ nữ đã quan hệ tình dục có khả năng tăng nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa và bệnh lây truyền qua đường tình dục Theo thống kế tỉ lệ phụ nữ còn trinh mắc bệnh phụ khoa thấp hơn những người đã có gia đình hoặc đã từng quan hệ. 

- Sử dụng các loại thuốc như kháng sinh và steroid.

- Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường không được kiểm soát.

- Các dung dịch vệ sinh không phù hợp, chất diệt tinh trùng, dụng cụ tử cung trong ngừa thai.

- Thói quen thụt rửa âm đạo.

- Mặc quần áo ẩm hoặc chật.

Hình 2. Các tác nhân gây bệnh thường gặp

3. Viêm âm đạo và rối loạn chức năng tình dục

Nhìn chung, tỷ lệ phụ nữ bị viêm âm đạo dẫn đến các rối loạn chức năng tình dục là 53% bất kể nguyên nhân gì, trong đó rối loạn thường gặp nhất là giảm ham muốn. Ngứa là một trong những triệu chứng điển hình của viêm âm đạo, gây ra cảm khác khó chịu, bứt rứt ở vùng sinh dục, những tác nhân gây viêm sẽ làm âm đạo trở nên nhạy cảm, dễ bị tổn thương. Bên cạnh đó, dịch tiết bôi trơn âm đạo đóng vai trò rất quan trọng để việc quan hệ trở nên dễ dàng hơn, tuy nhiên trong bệnh lý viêm âm đạo cũng như các bệnh phụ khoa khác, sự mất cân bằng môi trường sẽ làm giảm tiết dịch, âm đạo trở nên khô khan. Vì vậy, nữ giới sẽ cảm thấy đau rát khi dương vật cọ xát trong mỗi lần giao hợp. Tình trạng này kéo dài vô tình tạo ra tâm lý căng thẳng, làm giảm ham muốn tình dục ở người phụ nữ.

Ngoài ra, viêm âm đạo cũng gây ra mùi hôi khó chịu ở vùng kín của chị em phụ nữ, tình trạng bệnh lý càng nặng, mùi hôi càng thêm rõ ràng làm cho người bệnh cảm thấy xấu hổ, tự ti khi quan hệ tình dục, ngại và tránh né các cuộc “yêu”. Điều này nếu đối phương không biết sẽ dễ gây hiểu lầm, làm sứt mẻ tình cảm của các cặp đôi.

4. Xử trí và dự phòng

Khi có các triệu chứng của viêm âm đạo, chị em không nên tự điều trị tại nhà mà nên đến các cơ sở y tế có chuyên khoa để được thăm khám và tư vấn điều trị trực tiếp. Bên cạnh đó, chị em phụ nữ cần lưu ý một số điều trong và sau quá trình điều trị viêm âm đạo như sau:

- Luôn đảm bảo vùng kín sạch sẽ và khô thoáng. Mặc đồ lót không quá bó sát, chất liệu không gây kích ứng với da.

- Đảm bảo vệ sinh quần áo, giường ngủ, cảnh quan và môi trường sống.

- Vệ sinh vùng kín sạch sẽ bằng những dung dịch vệ sinh, gel kháng khuẩn dịu nhẹ, có độ pH an toàn (pH 4 – 6) với tần suất 1 – 2 lần/ngày, không nên các sản phẩm gây kích ứng mạnh, không thụt rửa sâu âm đạo hay vệ sinh quá nhiều lần làm mất cân bằng độ ẩm, tạo điều kiện cho tác nhân gây bệnh phát triển.

- Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để đảm bảo an toàn, kiêng giao hợp cho đến khi điều trị xong và không còn triệu chứng để tránh lây nhiễm cho bạn tình, nên vệ sinh trước và sau khi quan hệ.

Ngoài những biện pháp dự phòng trên, các cặp đôi cũng nên trao đổi với nhau cách để màn dạo đầu tốt hơn, hoặc dùng gel bôi trơn hỗ trợ để giảm cảm giác đau rát, khô hạn cho bạn nữ.

Tóm lại, hầu hết các trường hợp viêm âm đạo không gây ra vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe tổng quát khi được điều trị đúng cách. Tuy nhiên viêm vùng kín kéo dài, khí hư ra nhiều sẽ có nguy cơ gây nhiễm trùng ngược dòng, gây tắc nghẽn ống dẫn trứng. Thêm vào đó, môi trường âm đạo trở nên mất cân bằng, ảnh hưởng đến khả năng sống của tinh trùng khi bơi vào để gặp trứng. Vì vậy, khả năng mang thai có thể bị suy giảm ở những phụ nữ bị viêm nhiễm phụ khoa. Cuối cùng, một số phụ nữ sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào khi bị nhiễm bệnh, do đó các chuyên gia khuyên nên đi khám phụ khoa định kỳ 6 tháng - 1 năm một lần để phát hiện sớm và điều trị các bệnh lý phụ khoa, phổ biến nhất là viêm âm đạo khi đã có quan hệ tình dục.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Gordon D., Gardella C, Eschenbach D, Mitchell CM. High prevalence of sexual dysfunction in a vulvovaginal specialty clinic. Journal of lower genital tract disease. 2016;20(1):80–4. 

Rối loạn chức năng tình dục nữ ở các trường hợp vô sinh

Rối loạn tình dục ở nữ

Chu kỳ đáp ứng tình dục

Đánh giá rối loạn chức năng tình dục nữ